Το Management της Νέας Εποχής ΙΙ
MAKE POLICY, NOT POLITICS
Του ΝΙΚΟΥ ΚΕΛΠΕΚΗ
Εμπνεόμενος από ένα ενδιαφέρον άρθρο που διάβασα πρόσφατα σε έγκριτη εφημερίδα, δράττομαι της ευκαιρίας για να παρουσιάσω άλλη μία καίρια θέση του management που πρέπει να διέπει την ελληνική επιχείρηση για να υλοποιηθεί η πολυπόθητη υπέρβαση και μετάβαση σε μια νέα εποχή.
Η θέση αυτή μπορεί να συνοψιστεί στο σλόγκαν του τίτλου: κάντε πολιτική, όχι μικροπολιτική!
Επειδή όμως ένα σλόγκαν εκτός από εντυπώσεις παρέχει δυνατότητα πολλαπλών αναγνώσεων, ας μου επιτραπεί να επεκταθώ λίγο περισσότερο στις επόμενες παραγράφους.
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Στην κοινωνική έκφραση της ανθρώπινης ζωής, η πολιτική και η οικονομική εξουσία συνυπάρχουν και αλληλεπιδρούν. Σε μια ώριμη κοινωνία, που ξέρει να σέβεται τους κανόνες που η ίδια θέτει για να είναι ευνομούμενη, ο χώρος της πολιτικής (πολιτεία) και ο χώρος της οικονομίας (αγορά) είναι διακριτοί. Ως πρακτικές όμως, η οικονομία και η πολιτική συχνά λειτουργούν οσμωτικά: η μία διεισδύει στον χώρο της άλλης και τα διακριτά όρια παύουν να υφίστανται.
Αυτό κατ’ αρχήν δεν είναι αθέμιτο. Αν και η κύρια αποστολή της επιχείρησης είναι να παράγει υλικό πλούτο, η σύγχρονη επιχείρηση μας έχει δείξει ότι είναι ικανή να παράγει ή/και να προάγει και άυλες μορφές πλούτου, όπως γνώση, τεχνογνωσία, ιδέες, αξίες, ακόμα και ιδεολογία. Κατ’ αναλογία, η πολιτεία εμπλέκεται με πολλούς τρόπους στην παραγωγή πλούτου. Η πλέον κραυγαλέα νεοελληνική περίπτωση είναι οι περίφημες ΔΕΚΟ.
Το πόσο δόκιμο είναι αυτό για μία χώρα μέλος της ΕΕ, που ανήκει στις λεγόμενες οικονομίες της ελεύθερης αγοράς και υπό καθεστώς παγκοσμιοποίησης, δεν είναι του παρόντος άρθρου να το προσεγγίσει. Αντίθετα, θέλω εδώ να αναλύσω τις συνέπειες της άσκησης μικροπολιτικής στην επιχείρηση μέσω της άσκησης διοικητικής και διαχειριστικής εξουσίας (management).
Η επεξεργασία, ο καθορισμός και η εφαρμογή πολιτικής (policy) στην επιχείρηση, όχι μόνο δεν είναι αθέμιτη, αλλά αντίθετα απαιτείται από τον επιχειρησιακό σχεδιασμό, που αποτελεί την πλέον καίρια λειτουργία της διοίκησης. Εδώ όμως, ως πολιτική νοείται ο τρόπος διαχείρισης, η γενική μεθοδολογία, η ροή των κεντρικών διεργασιών.
Αντίθετα, στη νεοελληνική μας επιχειρηματική πραγματικότητα -όπως αυτή τερατωδώς αποκρυσταλλώνεται σήμερα, μετά από τριάντα χρόνια επιδοτήσεων και αλόγιστων δανεισμών- βλέπουμε συχνά διοικούντες και στελέχη επιχειρήσεων να επιδίδονται συστηματικά στην άσκηση μικροπολιτικής (politics), με την έννοια της σκοπιμότητας, της υστεροβουλίας, της πρόταξης του ατομικού συμφέροντος απέναντι στο συλλογικό, της επιδίωξης στόχων άσχετων με αυτούς της επιχείρησης.
Ένα απλό παράδειγμα για να γίνω σαφέστερος:
Όταν λέτε «Η επιχείρηση μας προσλαμβάνει αποκλειστικά άτομα που ανταποκρίνονται στις σαφώς εκπεφρασμένες ανάγκες κάθε θέσης εργασίας», κάνετε (επιχειρησιακή) πολιτική.*
Όταν λέτε «Άσχετα με τις επιδόσεις που κάνει, αυτόν δεν θα τον προαγάγω, γιατί είναι της επιρροής του συνεταίρου μου», κάνετε (επιχειρησιακή) μικροπολιτική.*
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗ
Πολιτική σημαίνει: προγραμματισμός προτεραιοτήτων, στάθμιση περιορισμών (αδυναμιών – απειλών), λεπτομερής σχεδιασμός στόχων, υλοποίηση έργων, αποτελεσματική διαχείριση, επίλυση προβλημάτων, καταγραφή και ανάλυση δεδομένων, έλεγχος αποτελεσματικότητας.
Η πολιτική παραπέμπει στο νόημα, στο περιεχόμενο, στο είναι.
Μικροπολιτική σημαίνει: διαχείριση των εντυπώσεων, πρόταξη ιδεολογίας, επικοινωνιακοί ελιγμοί, τήρηση ισορροπιών συμφερόντων και επιρροών, μεγιστοποίηση ισχύος.
Η μικροπολιτική παραπέμπει στην εντύπωση, στο περιτύλιγμα, στο φαίνεσθαι.
Γίνεται επομένως σαφές ότι η άσκηση επιχειρησιακής πολιτικής είναι συνυφασμένη με τις λειτουργίες του management, όπως τις έχω διεξοδικά παρουσιάσει σε προηγούμενα άρθρα. Αντίθετα, η μικροπολιτική χρησιμοποιεί μόνο την λειτουργία της επικοινωνίας, με τρόπο μάλιστα περιοριστικό και με σκοπό την ιδιοτελή χρήση της ατομικής εξουσίας.
Το επίκαιρο αδιέξοδο της νεοελληνικής πραγματικότητας έχει ημερομηνία λήξης. Τα πράγματα, αργά ή γρήγορα, θα αλλάξουν για την ελληνική επιχείρηση, όπως και για την ελληνική πολιτεία και κοινωνία. Είτε θα ορθοποδήσουμε υπερήφανα, αποδεχόμενοι τις ζωτικά αναγκαίες αλλαγές που μας επιβάλει η σύγχρονη πραγματικότητα (και όχι το ΔΝΤ, όπως κατ’ αντιπερισπασμό φωνάζουν κάποιοι), είτε θα συρθούμε σε αυτή την καινούργια πραγματικότητα. Αυτό που έχει σημασία για τις επιχειρήσεις και τους ανθρώπους τους (διοικούντες, στελέχη, εργαζομένους) είναι να έχουν κατάλληλα προετοιμαστεί, αλλάζοντας φιλοσοφία, νοοτροπία, πρακτικές, στάσεις και συμπεριφορές.
Θεσσαλονίκη, 08/10/2010
* Οποιαδήποτε ομοιότητα ή αναλογία με πραγματικές καταστάσεις δεν είναι τυχαία.
